การควบคุมคุณภาพน้ำใน บ่อเลี้ยงกุ้ง และ บ่อเลี้ยงปลา เป็นปัจจัยสำคัญที่ช่วยให้สัตว์น้ำเจริญเติบโตได้อย่างมีประสิทธิภาพ ลดความเสี่ยงจากโรคและสภาพแวดล้อมที่เป็นพิษ การตรวจวัดคุณภาพน้ำเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับการเลี้ยงสัตว์น้ำอย่างมืออาชีพ ไม่ว่าจะเป็นในระบบบ่อดิน อ่างปูนเลี้ยงกุ้ง หรือ อ่างปูนเลี้ยงปลา
หนึ่งในเครื่องมือที่สามารถช่วยให้เกษตรกร ตรวจวัดคุณภาพน้ำในบ่อเลี้ยงกุ้งและปลา ได้อย่างแม่นยำ คือ QUANTOFIX® Aquaculture Test Strips ซึ่งถูกออกแบบมาเพื่อช่วยให้ตรวจสอบค่าเคมีต่างๆ ได้อย่างรวดเร็ว โดยไม่ต้องใช้เครื่องมือที่ซับซ้อน
ปัจจัยสำคัญในการจัดการคุณภาพน้ำ
คุณภาพน้ำมีผลต่อสุขภาพและการเจริญเติบโตของสัตว์น้ำ โดยปัจจัยหลักที่ต้องควบคุมได้แก่:
- ค่าไนไตรท์ (Nitrite – NO₂⁻)
- ไนไตรท์เป็นของเสียที่เกิดจากการย่อยสลายของสารอินทรีย์ในบ่อ หากมีปริมาณสูงเกินไป จะทำให้สัตว์น้ำเกิดภาวะเครียดและเพิ่มอัตราการตาย
- ระดับไนไตรท์ที่แนะนำ: ต่ำกว่า 1 mg/L
- วิธีตรวจสอบ: QUANTOFIX® Nitrite Test Strips (REF 91311)
- ค่าความเป็นกรด-ด่าง (pH)
- pH ที่เหมาะสมมีผลต่อการเจริญเติบโตของกุ้งและปลา ค่า pH ที่สูงหรือต่ำเกินไปทำให้สัตว์น้ำอ่อนแอและเสี่ยงต่อโรค
- ค่า pH ที่เหมาะสมสำหรับการเลี้ยงกุ้งและปลาอยู่ระหว่าง 6.5 – 8.5
- วิธีตรวจสอบ: pH-Fix Test Strips (REF 92120)
- ค่าความกระด้างของน้ำ (Water Hardness – GH)
- น้ำกระด้างมีแร่ธาตุที่จำเป็นสำหรับสัตว์น้ำ แต่หากมากเกินไปอาจส่งผลเสีย
- ค่า GH ที่เหมาะสม: 5 – 15 °dH
- วิธีตรวจสอบ: AQUADUR® Test Strips (REF 91201)
- ค่าความเป็นด่างของน้ำ (Carbonate Hardness – KH)
- คาร์บอเนตเป็นตัวช่วยรักษาค่า pH ให้คงที่ ลดความเสี่ยงจากการเปลี่ยนแปลงค่า pH อย่างฉับพลัน
- ค่า KH ที่เหมาะสม: 3 – 10 °dH
- วิธีตรวจสอบ: QUANTOFIX® Carbonate Hardness Test Strips (REF 91323)
- ค่าแอมโมเนีย (Ammonia – NH₄⁺)
- แอมโมเนียเป็นของเสียที่เป็นพิษสูง หากมีค่ามากกว่า 0.5 mg/L อาจทำให้กุ้งและปลาตายได้
- วิธีตรวจสอบ: Ammonia Test Strips (REF 90714)
- ค่าคลอรีน (Chlorine – Cl₂)
- คลอรีนเป็นสารพิษที่เกิดจากน้ำประปาหรือสารฆ่าเชื้อโรค หากมีค่ามากกว่า 0.5 mg/L อาจเป็นอันตรายต่อกุ้งและปลา
- วิธีตรวจสอบ: QUANTOFIX® Chlorine Sensitive Test Strips (REF 91339)
ค่ามาตรฐานของคุณภาพน้ำในบ่อเลี้ยงกุ้งและปลา
การรักษาคุณภาพน้ำให้อยู่ในช่วงที่เหมาะสมช่วยให้สัตว์น้ำเติบโตเร็วและแข็งแรง เราสามารถใช้แถบทดสอบน้ำ เช่น QUANTOFIX® และ AQUADUR® Test Strips เพื่อตรวจวัดค่าต่างๆ ได้ง่ายและแม่นยำ
| พารามิเตอร์ | ค่าที่เหมาะสม | ผลกระทบหากมากเกินไป | ผลกระทบหากน้อยเกินไป |
|---|---|---|---|
| pH (ความเป็นกรด-ด่าง) | 7.0 – 8.5 | pH สูงเกิน 9 อาจทำให้เกิดความเครียดและตาย | pH ต่ำกว่า 6.5 ทำให้การหายใจของสัตว์น้ำผิดปกติ |
| Dissolved Oxygen (DO) ออกซิเจนละลายในน้ำ | > 5 mg/L | DO มากเกินไปอาจทำให้เกิดการเกิดฟองอากาศในกระแสเลือดของปลา (Gas Bubble Disease) | DO ต่ำกว่า 3 mg/L อาจทำให้กุ้งและปลาหายใจลำบากและตายได้ |
| Ammonia (NH3) | < 0.1 mg/L | ระดับสูงกว่า 0.5 mg/L อาจเป็นพิษต่อกุ้งและปลา | – |
| Nitrite (NO2⁻) | < 0.5 mg/L | Nitrite สูงทำให้การลำเลียงออกซิเจนในเลือดของสัตว์น้ำลดลง (Brown Blood Disease) | – |
| Nitrate (NO3⁻) | < 50 mg/L | อาจทำให้สัตว์น้ำมีพฤติกรรมผิดปกติและส่งผลต่ออัตราการเจริญเติบโต | – |
| Hardness (ความกระด้างของน้ำ – GH) | 50 – 200 mg/L | อาจทำให้แร่ธาตุสะสมในบ่อสูงขึ้นและส่งผลกระทบต่อการเจริญเติบโตของสัตว์น้ำ | น้ำอ่อนเกินไปอาจทำให้สัตว์น้ำขาดแร่ธาตุสำคัญ เช่น แคลเซียม |
| Carbonate Hardness (KH) | 80 – 200 mg/L | ทำให้ค่า pH สูงเกินไป และอาจเกิดการตกตะกอนของแร่ธาตุ | pH แกว่งง่าย เสี่ยงต่อภาวะเครียดและโรคในกุ้งและปลา |
| Alkalinity (ความเป็นด่างของน้ำ) | 80 – 150 mg/L | ถ้าสูงเกินไป อาจทำให้ค่า pH คงที่มากเกินไป และลดประสิทธิภาพของสารปรับสภาพน้ำ | ถ้าต่ำเกินไป ค่า pH จะเปลี่ยนแปลงง่าย ทำให้สัตว์น้ำเครียดและเสี่ยงต่อโรค |
| Chlorine (คลอรีน – Cl₂) | < 0.1 mg/L | ทำให้เกิดพิษต่อเหงือกของกุ้งและปลา อาจทำให้สัตว์น้ำตาย | ปกติไม่มีผลกระทบต่อกุ้งและปลา |
ชุดทดสอบแบบรวดเร็วสำหรับการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ
ในการเลี้ยงกุ้งและ เลี้ยงปลา คุณภาพน้ำเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อสุขภาพและอัตราการเจริญเติบโตของสัตว์น้ำ น้ำเลี้ยงกุ้งและ น้ำเลี้ยงปลา ที่ไม่ได้รับการควบคุมอาจทำให้เกิดปัญหาต่างๆเช่น ไนไตรต์สูง, pH ไม่สมดุล, แอมโมเนียตกค้าง หรือความกระด้างของน้ำที่ไม่เหมาะสม ซึ่งอาจทำให้สัตว์น้ำเกิดความเครียดและมีอัตราการตายสูง
ปัจจุบันมีชุดทดสอบแบบรวดเร็ว (Rapid Test Strips) แถบทดสอบจาก Macherey-Nagel (MN) ได้รับการออกแบบมาเพื่อช่วยให้ผู้เลี้ยงปลาและกุ้งสามารถ จัดการคุณภาพน้ำ โดยครอบคลุมพารามิเตอร์สำคัญต่างๆ เช่น ไนไตรต์, ค่า pH, ความกระด้างของน้ำ, คาร์บอเนตความกระด้าง, แอมโมเนีย และคลอรีน ช่วยให้เกษตรกรสามารถตรวจสอบ คุณภาพน้ำในบ่อเลี้ยงปลาและบ่อเลี้ยงกุ้ง ได้อย่างรวดเร็ว แม่นยำ และไม่ต้องใช้เครื่องมือที่ซับซ้อน
ตารางเปรียบเทียบชุดทดสอบแต่ละประเภท
| ผลิตภัณฑ์ | การใช้งาน | ค่าการวัด | รหัสสินค้า (REF) |
|---|---|---|---|
| QUANTOFIX® Nitrite | ✅ ตรวจหาไนไตรต์ที่เกิดจากการสลายตัวของสารอินทรีย์ ✅ ระดับไนไตรต์สูงอาจเกิดจากปัญหาในระบบกรองน้ำ ✅ ไนไตรต์เป็นอันตรายต่อกุ้งและปลา | 0 · 1 · 5 · 10 · 20 · 40 · 80 mg/L NO₂⁻ | 91311 |
| pH-Fix 4.5 – 10.0 | ✅ ตรวจวัดค่าความเป็นกรด-ด่างของน้ำเลี้ยงกุ้งและปลา ✅ การเปลี่ยนแปลงค่า pH อย่างรวดเร็วอาจทำให้สัตว์น้ำเครียด ✅ ค่าแนะนำสำหรับหลายสายพันธุ์อยู่ที่ pH 6.5 – 8.5 | pH 4.5 · 5 · 5.5 · 6 · 6.5 · 7 · 7.5 · 8 · 8.5 · 9 · 9.5 · 10 | 92120 |
| AQUADUR® 3 – 25 | ✅ ตรวจวัดค่าความกระด้างของน้ำ (GH) ✅ ความกระด้างของน้ำมีผลต่อสุขภาพของปลาและการลอกคราบของกุ้ง ✅ ค่าแนะนำ: 5 – 15 °dH | < 3 · > 5 · > 10 · > 15 · > 20 · > 25 °d | 91201 |
| QUANTOFIX® Carbonate Hardness | ✅ ตรวจวัดค่าคาร์บอเนตความกระด้างของน้ำ (KH) ✅ ป้องกันการเปลี่ยนแปลงค่า pH อย่างรวดเร็วซึ่งเป็นอันตรายต่อสัตว์น้ำ ✅ ค่าแนะนำ: 3 – 10 °dH | 0 · 3 · 6 · 10 · 15 · 20 °d | 91323 |
| Ammonia Test | ✅ ตรวจวัดระดับแอมโมเนียในน้ำเลี้ยงกุ้งและปลา ✅ ค่า pH สูงกว่า 7 ทำให้แอมโมเนียมีพิษมากขึ้น ✅ ค่าแนะนำ: < 0.5 mg/L | 0 · 0.5 · 1 · 3 · 6 mg/L NH₄⁺ | 90714 |
| QUANTOFIX® Chlorine Sensitive | ✅ ตรวจวัดปริมาณคลอรีนในน้ำ ✅ คลอรีนเป็นอันตรายต่อสัตว์น้ำแม้ในปริมาณต่ำ ✅ ค่าแนะนำ: < 0.5 mg/L | 0 · 0.1 · 0.5 · 1 · 3 · 10 mg/L Cl₂ | 91339 |
การเลือกใช้ชุดทดสอบที่เหมาะสมสำหรับบ่อเลี้ยงกุ้งและบ่อเลี้ยงปลา
- ถ้าต้องการตรวจสอบระบบกรองน้ำ → ควรใช้ QUANTOFIX® Nitrite เพื่อตรวจสอบปริมาณไนไตรต์ที่อาจสะสมในน้ำ
- ถ้าต้องการควบคุมค่า pH ในบ่อปลาและบ่อกุ้ง → ควรใช้ pH-Fix 4.5 – 10.0 เพื่อป้องกันความเครียดของสัตว์น้ำ
- ถ้าต้องการตรวจวัดแคลเซียมและแมกนีเซียม → ใช้ AQUADUR® 3 – 25 เพื่อวัดค่าความกระด้างของน้ำ (GH)
- ถ้าต้องการรักษาค่า pH ให้เสถียร → ใช้ QUANTOFIX® Carbonate Hardness เพื่อตรวจวัดค่าบัฟเฟอร์ของน้ำ
- ถ้ากังวลเรื่องแอมโมเนียสะสม → ใช้ Ammonia Test เพื่อตรวจวัดค่าพิษในน้ำ
- ถ้าต้องการตรวจคลอรีนในน้ำที่ผ่านการบำบัด → ใช้ QUANTOFIX® Chlorine Sensitive
ทำไมควรใช้ชุดทดสอบแบบรวดเร็วสำหรับบ่อเลี้ยงกุ้งและบ่อเลี้ยงปลา?
- ให้ผลลัพธ์รวดเร็ว ไม่ต้องใช้เครื่องมือพิเศษ
- ช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรคในสัตว์น้ำ
- ช่วยให้การจัดการคุณภาพน้ำเป็นไปอย่างแม่นยำ
- ช่วยลดต้นทุนและเพิ่มประสิทธิภาพการเลี้ยง
การจัดการคุณภาพน้ำใน บ่อเลี้ยงกุ้ง และ บ่อเลี้ยงปลา มีสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของสัตว์น้ำ เป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยให้สัตว์น้ำแข็งแรงและให้ผลผลิตสูง การใช้ ชุดตรวจคุณภาพน้ำ QUANTOFIX® และ AQUADUR® สามารถช่วยให้ผู้เลี้ยงสามารถตรวจสอบคุณภาพน้ำได้อย่างแม่นยำ และป้องกันปัญหาที่อาจเกิดขึ้นได้ล่วงหน้า